BEELD
cirkelvormige radar met draaiende elektromagnetische golven
in de cirkel: de grenzen van de provincie Limburg
rechts en links: oorlogsvliegtuigen en vallende bommen
geluid van elektromagnetische golven
TITEL IN BEELD
“Onder de RADAR”
Hamont-Achel
Eenmansbunker langs de spoorweg
BEELD
historische luchtfoto van Hamont met aanduiding van de locatie van het station van Hamont
BEELD
Luk Van de Sijpe staat voor de “eenmansbunker”
LUK VAN DE SIJPE VERTELT
Ik ben Luk Van de Sijpe, ik ben de voorzitter van Erfgoed Hamont-Achel. We staan hier op het rangeerstation van Hamont - het “voormalige” - want hier is eigenlijk niets meer te zien.
BEELD
historische kaart van Hamont met aanduiding van verschillende locaties
LUK VAN DE SIJPE VERTELT
Dat was vóór Wereldoorlog I, tot aan 1918, een van de grootste stations van België. Dat is door de ontploffing in 1918, bijna volledig verdwenen. Nu zien we daar niks meer van, enkel nog een paar objecten en relicten.
BEELD
videobeelden van de Watertorenstraat en omgeving in Hamont
LUK VAN DE SIJPE VERTELT
Dit gebied heet ook de “oude” Watertorenstraat, omdat hier een watertoren stond om het station te bedienen.
Het enige wat hier nog rest is een oude “bunker”, een “eenmansbunker” van Duitse origine. We zitten ongeveer in de periode 1943. Die “eenmansbunker”, “Einmannbunker” in het Duits of “Splitterschutzzelle”, is eigenlijk een cel tegen splinterbommen.
BEELD
videobeelden met detailopnames van de eenmansbunker
LUK VAN DE SIJPE VERTELT
Die is hier neergezet vanaf 1943, toen de Duitsers steeds meer last kregen van bombardementen en ze zich moesten beveiligen. Dergelijke bunkers werden op strategische plaatsen gezet, zoals het station hier met de rangeerinfrastructuur, met een draaischijf. Ze werden dus hier geplaatst, waar één man kon observeren. Dit had een tweevoudige functie inderdaad, dus zowel observeren als zich beschermen tegen eventuele luchtaanvallen.
BEELD
videobeelden van de bunker en omgeving
LUK VAN DE SIJPE VERTELT
Zo’n bunker in beton werd “prefab” gemaakt in Duitsland. Hij is ongeveer 1,80 m hoog, cilindervormig, ongeveer 15 cm dik en aan de binnenzijde nog met staal verstevigd, dus uiterst efficiënt.
BEELD
videobeelden met detailopname van de bunker
BEELD
historische foto van het station van Hamont
BEELD
Tilly Tips zit voor het raam in de woonkamer
TILLY TIPS VERTELT
Ik ben Tilly Tips, dochter van Jules Tips en ik woon in de Spoorwegstraat, 3930 Hamont-Achel.
BEELD
historische foto van de identiteitskaart van Jules Tips met tekst: “Jules Tips – oud-strijder WO I – spoorwegverantwoordelijke tijdens WO II – verzetsstrijder”
TILLY TIPS VERTELT
Mijn vader was “agréé”, in die tijd was dat nog in het Frans zal ik zeggen, “eerste agréé” in de “statie” hier … zal ik zeggen ...
BEELD
historische foto van Jules Tips voor het station van Hamont
TILLY TIPS VERTELT
Maar dat wilde zeggen “bediende”, hij “werkte” niet, maar moest aan het loket kaartjes verkopen.
BEELD
historische foto van “Hamont – statie”
TILLY TIPS VERTELT
Maar dat was niet zo tijdens de oorlog, toen zat hij in de “grondpost”. Dat was in een “bunker” in betonnen platen. Daar stonden 2 bureaus, aan de voorkant zaten de Duitsers en aan de achterkant, daar zaten de Belgen.
BEELD
historische foto van de “Strijderskaart 1914 – 1918” van Jules Tips
BEELD
historische foto van het station van Hamont
TILLY TIPS VERTELT
Hij heeft eens tegen mij gezegd dat er op een dag, 60 treinen waren gekomen … op één dag. Dat waren allemaal treinen met Duitsers die met verlof naar Duitsland gingen of met gekwetsten of voor iets anders ...
BEELD
historische foto van het station van Hamont – “Binnenzicht der statie”
TILLY TIPS VERTELT
Die gingen allemaal richting Weert of waar die juist naartoe gingen … dat weet ik niet.
Er waren ook heel veel treinen – vooral in het begin – met veel “schatten”, die ze “gepikt” hadden overal.
BEELD
historische luchtfoto van Hamont-Achel met aanduiding van de locatie van het station en de spoorlijn van Hamont
TILLY TIPS VERTELT
Dan lieten ze die treinen vóór het “signaal” staan en gingen ze kijken wat erin zat. Dan ging “heel de statie” kijken in de schuilkelder bij de Belgen om te zien wat ze “gepakt” hadden. Ik heb daar nog een “casserole” van.
BEELD
historische foto van het gezin van Jules Tips met echtgenote, 2 dochters en 2 Britse soldaten
TILLY TIPS VERTELT
Soms bracht hij kolen mee … hij had een grote bak op zijn fiets … en tussen de treinen door, dan had hij daar die bak staan … Dat waren allemaal “klonten” van grote brokken kolen … die ging hij dan halen, want er was van alles niet te krijgen …
Ik heb altijd gevonden … als je kan “pikken”, dat dat plezierig was …
BEELD
historische foto van de “Lidkaart – Geheim Leger” van Jules Tips
TILLY TIPS VERTELT
Wat mij betreft … is hij daar bij gegaan voor “Het verzet”, maar hij was verschrikkelijk kwaad op de Duitsers. Daar was hij verschrikkelijk kwaad op. Want hij zei altijd tegen ons … op het einde had hij een bijl naast het bed staan … : “Er krijgt mij hier geen enkele Pruis levend te pakken”. Voor ons was dat toch wel een beetje spannend zo, hé …
BEELD
videobeelden van de bunker en de omgeving van de Watertorenstraat
TEKST IN BEELD
met dank aan
Luk Van de Sijpe
Tilly Tips
IOED Lage Kempen
Erfgoed Hamont-Achel
Documentatiecentrum dr. Bussels, Hamont-Achel
www.onderderadar.be
logo provincie Limburg
Ga terug naar www.onderderadar.be.