BEELD
cirkelvormige radar met draaiende elektromagnetische golven
in de cirkel: de grenzen van de provincie Limburg
rechts en links: oorlogsvliegtuigen en vallende bommen
geluid van elektromagnetische golven
TITEL IN BEELD
“Onder de RADAR”
bombardement Kamp van Beverlo
BEELD
luchtfoto van Leopoldsburg in het najaar van 1945
BEELD
Karel Vandereyd zit aan tafel in de woonkamer; achter hem staat een kast met allerlei souvenirs van de Belgische dynastie.
KAREL VANDEREYD VERTELT
Ik ben Karel Vandereyd en ik ben geboren in 1930. Ik heb het bombardement van Beverlo persoonlijk meegemaakt.
BEELD
vintage doos met een foto van een jongen in een matrozenpakje
BEELD
Mariabeeld, kaars, souvenirs met afbeeldingen van de Belgische dynastie
BEELD
Peter Schrijvers, Liberation Garden Museum, op de Britse militaire begraafplaats in Leopoldsburg
PETER SCHRIJVERS VERTELT
Ik ben Peter Schrijvers. Ik ben historicus voor de gemeente Leopoldsburg en curator voor het nieuwe museum dat de gemeente aan het bouwen is, het “Liberation Garden Museum”.
BEELD
videobeelden van de Britse militaire begraafplaats in Leopoldsburg
PETER SCHRIJVERS VERTELT
We staan hier op de Britse begraafplaats in Leopoldsburg, of beter gezegd de “Commonwealth begraafplaats”, waar een aantal bemanningsleden van Britse Commonwealth bommenwerpers begraven liggen die betrokken zijn geweest bij het bombardement van het Kamp van Beverlo in Leopoldsburg.
BEELD
archieffoto van het gedachtenisprentje van de slachtoffers van het bombardement van Beverlo van 12 mei 1944
PETER SCHRIJVERS VERTELT
Het eerste bombardement op het Kamp van Beverlo vond plaats in de nacht van 11 op 12 mei 1944, maar dat liep volledig fout. Dat had te maken met de wind, die vliegtuigen doet afdwalen, het wolkendek, …
BEELD
luchtfoto van Leopoldsburg (1944-1945) met aanduiding van de locatie “Beverloo”
PETER SCHRIJVERS VERTELT
Het resultaat was dat die hele bommenlast, nààst het Kamp van Beverlo viel, eigenlijk in de buurt van Beverlo in Beringen, maar ook in Koersel en Heppen en daar meer dan 80 burgerslachtoffers maakte, wat we “nevenschade” noemden.
BEELD
archieffoto’s van de vernielde huizen en de straat na het bombardement
KAREL VANDEREYD VERTELT
Wij sliepen beneden, want wij hadden een tamelijk laag huis. We bleven liggen, ook al hoorden we die vliegtuigen.
BEELD
archieffoto’s van de straat en het huis waar Karel Vandereyd woonde, vóór en nà het bombardement
KAREL VANDEREYD VERTELT
Opeens was er een slag! Wij hadden een huis met “slagvensters”, zoals wij dat noemden. Die vlogen open en er was “licht”, dat was alles wat we zagen. Toen zijn mijn papa en mama uit bed gevlogen, ze hebben ons vastgepakt en we zijn door het venster naar buiten gesprongen. We zijn gaan lopen en toen is het bombardement begonnen.
BEELD
archieffoto’s van de vernielde huizen en de straat na het bombardement
BEELD
boeken met historische foto’s op de tafel
KAREL VANDEREYD VERTELT
Als je nu de foto’s bekijkt van waar wij woonden, dan zie je wat er nog van overgebleven is. Dat is allemaal weg …
BEELD
archieffoto’s van de vernielde huizen en de straat na het bombardement
KAREL VANDEREYD VERTELT
Na het bombardement hebben we daar wat rondgelopen, het was “licht”, alles lag overhoop, we hadden geen kleren aan, enkel wat we in de “rapte” hadden aangetrokken, … Toen kwam de hulp min of meer op gang. Toen heb ik al die lijken uit de straat zien dragen.
BEELD
archieffoto met een stoet van paardenkarren met daarop lijkkisten; inwoners, priesters, religieuzen en verpleegsters vormen een erehaag
KAREL VANDEREYD VERTELT
Je weet niets meer … Je kunt je dat niet voorstellen. Er was enkel vuur, alles brandde. Het huis naast ons brandde. Je weet niet wat je ziet … Ik kan dat niet uitdrukken … nee, dat is moeilijk.
BEELD
archieffoto met rijen lijkkisten op de begraafplaats
PETER SCHRIJVERS VERTELT
Het hoofddoel van het geallieerde bombardement op het Kamp van Beverlo in Leopoldsburg in de nacht van 27 op 28 mei 1944 was eigenlijk één specifieke divisie, nl. de 12de SS-pantserdivisie, de Hitler Jugenddivisie. Dat was een zeer krachtige divisie met zeer veel tanks. Ze vreesden dat ze die bij de landing in Normandië, in de strijd gingen gooien en de troepen, die daar landden, van het strand zouden vegen. Maar die divisie was net enkele weken vóór het bombardement – het verzet had dat blijkbaar niet opgepikt – al vertrokken naar Normandië. Dus die divisie was niet meer aanwezig.
BEELD
videobeelden van de Britse militaire begraafplaats in Leopoldsburg
PETER SCHRIJVERS VERTELT
Het verzet later berichtte van duizenden Duitse doden. Dat lijkt overdreven te zijn. We weten uit bronnen dat er zeker 300 doden geïdentificeerd zijn. Is dat helemaal juist? Dat weten we niet. We weten dat er vlak nà het bombardement massagraven zijn aangelegd, dus het kunnen er meer dan die 300 zijn geweest. In elk geval, het bombardement was een zeer krachtig bombardement: bommen van 250 pond, 500 pond. De Britten gebruikten tijdens het tweede bombardement op Leopoldsburg zelfs “cookies”, dat zijn hele grote bommen die die bijnaam hadden. Dat waren bommen van 4 000 pond die dus in één grote klap grote delen van het Kamp gewoon hebben weggeveegd.
BEELD
videobeelden van de Britse militaire begraafplaats in Leopoldsburg
PETER SCHRIJVERS VERTELT
We hebben hier in Limburg een goudmijn aan geschiedenis, een goudmijn aan “Tweede Wereldoorloggeschiedenis”, van grote verhalen, kleine verhalen, van gewone mensen in buitengewone omstandigheden.
BEELD
simulatie-afbeelding van het nieuwe “Liberation Garden Museum” in Leopoldsburg
PETER SCHRIJVERS VERTELT
Het is daarom dat we hier in Leopoldsburg een nieuw museum rond die verhalen gaan bouwen, het “Liberation Garden Museum”. Het zal de deuren openen in 2022.
BEELD
videobeelden van de Britse militaire begraafplaats in Leopoldsburg
TEKST IN BEELD
met dank aan
Karel Vandereyd en Peter Schrijvers
Liberation Garden Museum
Commonwealth War Graves
Heemkring Heppen
ADEMarchitecten Hasselt
IOED Lage Kempen
www.onderderadar.be
logo provincie Limburg
Ga terug naar www.onderderadar.be.