Eén van de kerntaken van het provinciebestuur is de ontwikkeling van een gebiedsgericht beleid. Om een einde te maken aan de achteruitgang van de biodiversiteit in Limburg, ontwikkelde de provincie naast haar soortgerichte beleid ook een gebiedsgerichte werking. De natuurverbindingen en de Grote Landschappelijke Eenheden (GLE’s) staan centraal in deze aanpak.
GLE’s zijn gebieden die omwille van gemeenschappelijke landschapskenmerken, de aanwezige natuurwaarden en de bodemsamenstelling een eenheid vormen. Limburg telt elf grote, herkenbare regio’s. Samen bedekken ze het volledige grondgebied van de provincie Limburg.
De 11 GLE’s in Limburg zijn:
- West-Limburgse naaldbossen
- Dommel- en Warmbeek
- De Wijers
- Kempen~Broek
- Vallei van de Zwarte Beek
- Hoge Kempen
- Maasvallei
- Demervallei
- Vochtig-Haspengouw
- Droog-Haspengouw
- Voeren
Landschappen gaan niet abrupt over van het ene type in het andere. De GLE’s hebben dus ook geen scherpe grenzen. Ze vallen bovendien zelden samen met de gemeentegrenzen. Een GLE kan verschillende gemeenten bevatten, één gemeente kan in twee of zelfs drie GLE’s liggen.
Via het overzichtskaartje kun je zien in welke GLE of GLE's jouw gemeente ligt.
GLE’s zijn goed voor iedereen!
Met haar GLE-beleid wil de provincie de typische landschappen en natuurwaarden behouden en verder ontwikkelen. Mensen moeten zich opnieuw verbonden voelen met al het moois dat hun eigen streek te bieden heeft en er zorg voor dragen. Op termijn zal dit leiden tot een mooiere, gezondere en kwaliteitsvollere leefomgeving voor elke Limburger. Deze waarden zijn tevens een economische troef. Ze vormen immers de basis van het Limburgse toerisme, onze landbouw (streekeigen producten) en zachte recreatie.
Aan de slag
Voor elke GLE werden de typische gebiedskwaliteiten en soorten omschreven. Deze vormen de basis voor de maatregelen die per GLE gerealiseerd moeten worden om de GLE zo optimaal mogelijk te ontwikkelen.
Voor de concrete uitwerking werkt de provincie samen met verschillende partners, o.a. natuurverenigingen, regionale landschappen (RLH, RLLK, RLKM) en bosgroepen. De provincie financiert, bakent het project af, legt de eindresultaten vast en evalueert. Ze stimuleert de partners ook om bijkomende financiële middelen te zoeken.
Leidraad voor GLE-projecten
In 2009 werd bovendien een leidraad ontwikkeld voor de door de regionale landschappen uitgevoerde GLE-projecten in de vorm van criteria waaraan een goed GLE-project moet voldoen. Deze criteria moedigen de regionale landschappen aan om samen te werken met lokale partnerorganisaties zoals gemeentebesturen, boseigenaars, lokale natuurverenigingen en particulieren. Deze GLE-projecten richten zich in de eerste plaats op een verhoging van de biodiversiteit in een streek, maar hebben ook oog voor andere beleidsdomeinen zoals ruimtelijke ordening, water, erfgoed, landbouw en recreatie. Dit kan gaan van integraal waterbeheer, over zorg voor cultuurhistorische elementen in het landschap tot aandacht voor het geologisch patrimonium. De samenwerking met andere beleidsdomeinen wordt via de keuze van de criteria aangemoedigd.
GLE-projecten
Momenteel voeren de regionale landschappen met steun van de provincie de volgende GLE-projecten uit:
- Herk en Mombeek. Inrichting van een valleigebied in de praktijk (RLH
Meer info: www.rlh.be/projecten/natuur-en-landschapszorg/herk-en-mombeek/27 en www.rlh.be/projecten/natuureducatie-en-recreatie/beekbrigade-mombeekvallei/45
- Holle wegen, een levende verbinding (RLH)
Holle wegen zijn uniek voor Zuid-Limburg. Ze vormen een uniek onderdeel van ons historisch landschapspatrimonium en zijn ecologisch waardevol. In het Haspengouwse landbouwlandschap vormen ze natuurverbindingen. Behoud en herstel van holle wegen is aangewezen.
Er worden afspraken gemaakt met landbouwers om het regulier beheer van de holle wegen in Zuid-Limburg te laten uitvoeren door een "Agrobeheergroep holle wegen". Op andere plaatsen wordt de mogelijkheid voor sociale tewerkstelling bekeken. Opleiding en ervaringsuitwisseling tussen landbouwers onderling enerzijds en landbouwers en natuurbeheerders anderzijds, is belangrijk om dit beherr op een duurzame manier te laten verlopen.
- Natuurverbindingen als levende en energieke verbindingen (RLLK)
In het onderdeel "Natuurverbindingen als levende verbindingen" tracht het RLLK zoveel mogelijk natuurverbindingen te realiseren door middel van terreinacties (bv. aanleg van kleine landschapselementen zoals poelen, hagen en houtkanten).
Het gebruik van landschapselementen voor brandstof, voedsel of materialen is met de opkomst van kunstmest, steenkool, nucleaire energie en fossiele brandstoffen volledig stilgevallen. De houtkanten, ooit typisch voor de Kempen, verdwenen stilaan, evolueerden naar bomenrijen of smalle bosjes en verloren daarmee ook een deel van hun ecologische waarde.
Uit de studie Limburg klimaatneutraal en andere studies blijkt duidelijk dat biomassa een belangrijke energiebron zal worden. Allerhande berekeningen en studies proberen een beeld te krijgen van de hoeveelheid biomassa die ons landschap kan leveren. Het economisch gebruik van landschapselementen moet uiteraard gecombineerd worden met de realisatie van de andere belangrijke functies die deze landschapselementen vandaag de dag vervullen: ecologisch, historisch, beleving en streekidentiteit.
- Ervaar en koester de stilte (RLLK, RLKM, RLH Trage Wegen vzw)
Limburg voert een actief stiltebeleid. Gerhagen (Tessenderlo), Kempen~Broek en Zwarte Put (Zutendaal) kregen de voorbije jaren reeds het stiltelabel. Voor Voeren loopt de aanvraagprocedure nog. Om stilte opnieuw haar plaats te geven in onze alsmaar luidruchtigere omgeving, worden opmerkelijke stilte-initiatieven georganiseerd, zoals een stiltedag en stilte-excursies. Hiervoor werden de voorbije jaren stiltegidsen opgeleid.
- Kempen~Broek, vlechtwerk voor biodiversiteit (RLKM)
Meer info: www.kempenbroek.be
- Landschapsschakel Maasvallei (RLKM)
Meer info: www.rlkm.be/nl/natuur-en-landschapszorg/landschapsschakel en www.demaasvallei.be
Meer weten?
Wil je meer weten over de Grote Landschappelijke Eenheden en de gerealiseerde projecten? Regelmatig organiseert het Provinciaal Natuurcentrum studiedagen om te communiceren met het werkveld over het GLE-beleid en de verwezenlijkingen.